در دنیای امروز که فناوری‌های مالی (فین‌تک) با سرعت خیره‌کننده‌ای در حال پیشرفت هستند، شرکت‌هایی ظهور می‌کنند که هدفشان تسهیل دسترسی به خدمات مالی برای عموم جامعه است. در ایران، «دیجی‌پی» یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های این شرکت‌هاست که با تکیه بر زیرساخت‌های گروه دیجی‌کالا، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در اکوسیستم مالی دیجیتال کشور پیدا کند.
معرفی دیجی‌پی: پیشگام اعتبار دیجیتال در ایران
دیجی‌پی در سال ۱۳۹۷ به عنوان بازوی فین‌تک گروه بزرگ دیجی‌کالا و با خرید استارتاپ «هومارپی» آغاز به کار کرد. این شرکت با هدف ارتقاء فراگیری مالی و ارائه راهکارهای نوین اعتباری، فعالیت خود را بر پایه مدل‌های «الان بخر، بعداً پرداخت کن» (Buy Now, Pay Later - BNPL) و وام‌های خرد متمرکز کرده است. دیجی‌پی که کاملاً تحت مالکیت هلدینگ دیجی‌کالا قرار دارد، با بهره‌گیری از هم‌افزایی با پلتفرم تجارت الکترونیک دیجی‌کالا و همکاری با بانک‌های بزرگ کشور، توانسته است خدمات خود را به بیش از ۶۱۰ هزار کاربر ارائه دهد و تا کنون بالغ بر ۳۵ تریلیون ریال اعتبار خرد را در اختیار متقاضیان قرار داده است.
مدل کسب‌وکار دیجی‌پی بر ارائه خدمات خرید اقساطی برای مصرف‌کنندگان و همچنین تامین مالی برای کسب‌وکارهای کوچک و فروشندگان در پلتفرم دیجی‌کالا استوار است. بازار هدف اصلی این شرکت، شهروندان ۱۸ تا ۴۵ ساله ایران است که با فناوری دیجیتال آشنایی دارند و به دنبال راهکارهای مالی سریع و آسان هستند.
خدمات اعتباری دیجی‌پی: راهکارهای مالی نوین
محصولات وام و اعتبار
دیجی‌پی طیف متنوعی از محصولات اعتباری را برای نیازهای مختلف کاربران ارائه می‌دهد:
- خرید اعتباری (BNPL): این سرویس به کاربران امکان می‌دهد تا خریدهای خود را فوراً انجام داده و هزینه آن را در بازه‌های زمانی کوتاه، معمولاً ۱ تا ۴ قسط، و بدون دریافت سود پرداخت کنند. سقف این اعتبار برای کاربران نهایی بین ۳ میلیون تا ۱۰ میلیون ریال است. مهلت بازپرداخت این نوع اعتبار معمولاً تا پنجم ماه بعد از تاریخ استفاده تعیین می‌شود.
- وام اقساطی با سفته/چک الکترونیکی: برای نیازهای مالی بزرگتر، دیجی‌پی وام‌های اقساطی را تا سقف ۱۰۰ میلیون ریال (یا معادل آن در شعب حضوری) ارائه می‌دهد. این وام‌ها معمولاً با وثیقه سفته الکترونیکی یا چک تضمین می‌شوند و بازپرداخت آن‌ها می‌تواند بین ۳ تا ۱۲ ماه به طول انجامد. در برخی شعب حضوری، امکان دریافت وام تا ۵۵ میلیون ریال و تسهیلات خرید با چک تا ۴۰۰ میلیون ریال نیز وجود دارد.
- تامین مالی فروشندگان (SME Seller Finance): این محصول ویژه فروشندگان فعال در پلتفرم دیجی‌کالاست. دیجی‌پی با ارائه پیش‌پرداخت، به این فروشندگان کمک می‌کند تا نقدینگی خود را بهبود بخشند و تسویه حساب‌های خود را زودتر دریافت کنند.
نرخ بهره، کارمزدها و شرایط بازپرداخت
شفافیت در هزینه‌ها یکی از جنبه‌های مهم خدمات مالی است. در دیجی‌پی، این شرایط به شرح زیر است:
- نرخ بهره:
- خرید اعتباری (BNPL): این سرویس بدون سود ارائه می‌شود. با این حال، در صورت تأخیر در بازپرداخت، جریمه دیرکرد روزانه اعمال خواهد شد که درصد دقیق آن به صورت عمومی اعلام نشده است، اما در صنعت مالی معمولاً حدود ۱ درصد در روز است.
- وام‌های اقساطی: نرخ سالانه وام‌های اقساطی، بسته به مدت زمان بازپرداخت و نوع وثیقه، بین ۱۲ تا ۱۸ درصد تخمین زده می‌شود. لازم به ذکر است که این ارقام بر اساس گزارش‌های غیررسمی است و برای اطلاع دقیق‌تر، استعلام مستقیم از پشتیبانی دیجی‌پی توصیه می‌شود.
- کارمزدها:
- کارمزد ایجاد وام (Origination): بر اساس اطلاعات غیررسمی، این کارمزد حدود ۱ درصد از مبلغ وام است.
- کارمزد پردازش: برای هر درخواست وام، یک هزینه ثابت ۵۰ هزار ریالی به عنوان کارمزد پردازش دریافت می‌شود.
- جریمه دیرکرد: در صورت عدم پرداخت به موقع، جریمه دیرکرد به صورت روزانه بر روی مانده بدهی اعمال خواهد شد.
- وثایق:
- خرید اعتباری (BNPL): برای این سرویس، هیچگونه وثیقه‌ای نیاز نیست.
- وام‌های اقساطی: معمولاً به سفته الکترونیکی یا چک نیاز است. همچنین برای کاربران سازمانی، ضمانت کارفرما می‌تواند به عنوان وثیقه پذیرفته شود.
فرآیند درخواست، فناوری و تجربه کاربری
مسیر درخواست و احراز هویت
دیجی‌پی فرآیند درخواست وام را تا حد امکان ساده و دیجیتالی کرده است:
- کانال‌های درخواست: کاربران می‌توانند از طریق اپلیکیشن موبایل (اندروید و iOS)، وب‌سایت mydigipay.com و همچنین شعب فیزیکی در شهرهای تهران، البرز، آذربایجان شرقی و غربی، اصفهان و خراسان رضوی اقدام به درخواست اعتبار کنند.
- احراز هویت (KYC):
- دیجیتال: فرآیند احراز هویت شامل اسکن کارت ملی، تایید سلفی، تایید شماره تلفن با رمز یک‌بار مصرف (OTP) و اتصال حساب بانکی است.
- حضوری: در شعب فیزیکی، امکان ارسال مدارک و دریافت پشتیبانی تخصصی نیز وجود دارد.
- امتیازدهی اعتباری: دیجی‌پی از یک مدل اختصاصی برای امتیازدهی اعتباری استفاده می‌کند که بر اساس سوابق دیجیتال کاربر، تاریخچه تراکنش‌ها در دیجی‌کالا و الگوهای استفاده از اپلیکیشن بنا شده است. این سیستم امتیازدهی لحظه‌ای، امکان تایید درخواست‌های خرید اعتباری را در کمتر از ۱ دقیقه فراهم می‌آورد.
توزیع و بازپرداخت
پس از تأیید درخواست، مبلغ وام به روش‌های مختلفی قابل دریافت است:
- واریز به حساب بانکی متصل به اپلیکیشن.
- شارژ کیف پول دیجیتال درون اپلیکیشن دیجی‌پی.
- دریافت نقدی از طریق شعب شریک.
برای بازپرداخت، دیجی‌پی از یادآوری‌های خودکار از طریق پیامک و ایمیل استفاده می‌کند و لینک‌های پرداخت درون‌برنامه‌ای، فرآیند تسویه را آسان می‌سازد. در صورت تأخیر بیش از ۳۰ روز، شرکت با شرکای وصول مطالبات همکاری می‌کند.
اپلیکیشن موبایل و دسترسی
اپلیکیشن «مای دیجی‌پی» (MyDigipay) در هر دو پلتفرم اندروید و iOS در دسترس است و با بیش از ۳ میلیون بار دانلود و امتیاز ۳.۹۸ از ۵ در گوگل پلی، محبوبیت قابل توجهی دارد. نسخه ۱.۶ iOS نیز با رابط کاربری بهبودیافته عرضه شده است. ویژگی‌های کلیدی اپلیکیشن عبارتند از:
- کیف پول الکترونیکی.
- پرداخت قبوض و شارژ سیم‌کارت.
- پرداخت‌های مبتنی بر کد QR.
- مشاهده تاریخچه تراکنش‌ها و تحلیل‌های مالی.
دیجی‌پی پوشش دیجیتالی سراسری در کشور دارد و شعب فیزیکی آن در شش استان اصلی، دسترسی کاربران را افزایش داده‌اند. این شرکت به بیش از ۶۱۰ هزار کاربر منحصر به فرد اعتباری و ۲۳۷ هزار نفر از خریداران اقساطی دیجی‌کالا خدمت‌رسانی کرده است. عمده کاربران دیجی‌پی در رده سنی ۲۵ تا ۴۰ سال قرار دارند و از ساکنان مناطق شهری و فعال در فضای دیجیتال هستند.
جایگاه در بازار ایران و توصیه‌های عملی
وضعیت نظارتی و انطباق
دیجی‌پی به عنوان یک پرداخت‌یار دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است و تحت نظارت این نهاد فعالیت می‌کند. این شرکت موظف به رعایت قوانین مبارزه با پولشویی (AML)، حفظ حریم خصوصی داده‌ها و سایر مقررات بانک مرکزی است. استفاده از سفته‌های الکترونیکی نیز بر اساس قانون ابزارهای مالی قوه قضائیه مجاز شده است. تاکنون هیچگونه جریمه یا اقدام نظارتی عمومی علیه دیجی‌پی گزارش نشده است و این شرکت شفافیت در افشای کارمزدها و فرآیند حل اختلاف از طریق درگاه رسیدگی به شکایات فین‌تک بانک مرکزی را سرلوحه کار خود قرار داده است.
جایگاه در بازار و رقبا
دیجی‌پی در حال حاضر پیشروترین ارائه‌دهنده خدمات BNPL در حوزه تجارت الکترونیک ایران محسوب می‌شود و تخمین زده می‌شود که حدود ۴۰ درصد از سهم بازار خدمات فین‌تک اعتباری را در اختیار دارد. رقبای اصلی دیجی‌پی در ایران شامل سرویس اعتبار تپسی‌شاپ (با همکاری تعاونی)، فن‌اف تک و خدمات BNPL سامان پرداخت الکترونیک هستند. تمایزهای کلیدی دیجی‌پی شامل:
- ادغام عمیق با اکوسیستم دیجی‌کالا و دسترسی به پایگاه مشتریان گسترده آن.
- سرعت بالای توزیع اعتبار.
- نوآوری در استفاده از سفته الکترونیکی برای تضمین وام‌ها.
این شرکت در سال‌های اخیر نه تنها خدمات خود را از خریدهای دیجی‌کالا به سایر شرکای تجارت الکترونیک و فروشگاه‌های خرده‌فروشی گسترش داده، بلکه در سال ۱۴۰۲ نیز سرویس تامین مالی زنجیره تامین برای کسب‌وکارهای کوچک را راه‌اندازی کرده است. دیجی‌پی همچنین با بانک‌های بزرگی نظیر تجارت و ملت برای خطوط اعتباری و با شرکت‌های مخابراتی مانند ایرانسل و همراه اول برای خدمات شارژ همکاری دارد.
نقد و بررسی مشتریان
بررسی نظرات کاربران نشان می‌دهد که دیجی‌پی در برخی زمینه‌ها عملکرد بسیار خوبی داشته و در برخی موارد نیز با چالش‌هایی روبرو است:
- نقاط قوت: کاربران عموماً از رابط کاربری آسان و کاربرپسند اپلیکیشن، سرعت بالای توزیع اعتبار و ویژگی‌های بازگشت نقدی (کش‌بک) ابراز رضایت کرده‌اند. بسیاری از کاربران، توانایی دسترسی به اعتبار برای خریدهای ضروری را مهمترین مزیت دیجی‌پی می‌دانند.
- نقاط ضعف: برخی از شکایات متداول شامل وجود باگ‌ها و اشکالات پس از به‌روزرسانی‌های اپلیکیشن، زمان پاسخگویی طولانی از سوی پشتیبانی مشتریان و گاهی اوقات تأخیر در فرآیند وام‌دهی به دلیل مسائل احراز هویت است.
توصیه‌های عملی برای متقاضیان
برای هر فردی که قصد استفاده از خدمات دیجی‌پی را دارد، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- مطالعه دقیق شرایط: پیش از هرگونه درخواست، تمامی شرایط و ضوابط مربوط به وام، نرخ بهره، کارمزدها و به خصوص جریمه‌های دیرکرد را به دقت مطالعه کنید.
- مدیریت مالی: اطمینان حاصل کنید که توانایی بازپرداخت اقساط در موعد مقرر را دارید. دیرکرد در پرداخت می‌تواند به هزینه‌های اضافی و آسیب به اعتبار شما منجر شود.
- استفاده هوشمندانه: از خرید اعتباری و وام‌های خرد برای نیازهای ضروری و مدیریت بودجه خود استفاده کنید، نه برای خریدهای غیرضروری.
- بررسی اپلیکیشن: پیش از اعتماد کامل، قابلیت‌ها و عملکرد اپلیکیشن را بررسی کنید و از به‌روز بودن و رفع مشکلات احتمالی آن اطمینان حاصل کنید.
- مقایسه با رقبا: همواره گزینه‌های موجود در بازار را با یکدیگر مقایسه کنید تا بهترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین پیشنهاد را انتخاب کنید.
در مجموع، دیجی‌پی با تکیه بر مزیت‌های رقابتی خود و ادغام با اکوسیستم دیجی‌کالا، نقش مهمی در تسهیل دسترسی به اعتبار و ارتقای سواد مالی در ایران ایفا کرده است. با وجود برخی چالش‌ها در حوزه پشتیبانی و ثبات اپلیکیشن، این شرکت همچنان یکی از بازیگران کلیدی در آینده فین‌تک ایران خواهد بود.
